Đã bao giờ bạn có câu hỏi: “Tại sao có người tập yoga vài tháng đã thấy cơ thể thay đổi tích cực, trong khi người khác vẫn không có dấu hiệu gì, có người còn có triệu chứng căng vai hay thậm chí là chấn thương? Thực chất, vấn đề này không nằm ở độ dẻo hay sức bền, mà ở những hiểu biết riêng về giải phẫu học trong yoga. Và để bạn hiểu hơn về vấn đề này, bài viết này, TPY sẽ cùng khám phá chi tiết để có một hành trình luyện tập hiệu quả và an toàn.
Giải phẫu học trong yoga là gì?
Khác với chương trình giải phẫu học thuần y khoa, giải phẫu học trong yoga không chỉ gói gọn ở các nghiên cứu về cấu trúc cơ thể mà nó còn ứng dụng trực tiếp vào việc cảm nhận và điều chỉnh tư thế cho đến việc điều khiển hơi thở và chuyển động.
Trong yoga, Giải phẫu học được xem là cây cầu nối giữa những hiểu biết về lý thuyết và thực hành ngay trên thảm, Nắm vững những kiến thức giải phẫu khi thực hành yoga sẽ giúp bạn không chỉ “làm đúng” mà còn “cảm đúng” các động tác.
Tại sao nên học giải phẫu học trong yoga?
Nhiều người nghĩ chỉ giáo viên yoga mới cần học giải phẫu. Nhưng thực tế, bất kỳ ai muốn luyện tập an toàn và phát triển bền vững đều cần kiến thức này. Khi hiểu rõ cấu trúc cơ thể, bạn sẽ biết khi nào nên dừng lại, khi nào nên mở rộng, và làm sao để không gây áp lực quá mức lên các khớp, cơ hay dây chằng.
Các bộ phận cơ thể quan trọng trong giải phẫu học yoga
Trong yoga, mỗi tư thế khi thực hành đều có sự tương tác tinh tế giữa nhiều phần của cơ thể. Để có những bài luyện tập đúng và mang đến những cảm nhận sâu sắc trong mỗi bài tập, bạn cần có sự hiểu biết về cơ – xương – khớp – các mô liên kết – cũng như cách thức các dây thần kinh hoạt động ra sao để có sự điều chỉnh hiệu quả trong từng chuyển động. Dưới đây là một số thông tin có thể sẽ hữu ích cho bạn.
Cơ và xương trong giải phẫu học yoga
Cơ và xương được xem là “bộ khung” của mọi tư thế trong yoga. Trong đó, cơ bắp chịu trách nhiệm cho các vận động, còn xương sẽ đóng vai trò mang tính định hình và nâng đỡ.
Một khi bạn nắm vững các kiến thức về giải phẫu, bạn sẽ học được cách phối hợp giữa các nhóm cơ chủ động và đối kháng. Từ đó, cơ thể bạn sẽ chuyển động một cách mượt mà và hiệu quả hơn.
Khớp và giải phẫu học khớp trong yoga
Khớp nằm ở vị trí nơi giao nhau của hai đầu xương – Đây cũng là điểm dễ tổn thương nhất nếu bạn tập luyện sai cách.
Chính vì điều này, việc bạn hiểu được đặc tính từng loại khớp như: khớp vai, khớp háng hay khớp gối,… cũng giúp bạn biết cách bảo vệ chúng, tránh những chấn thương đồng thời tăng độ linh hoạt một cách an toàn.
Ứng dụng giải phẫu học trong các tư thế yoga phổ biến
Dưới góc nhìn giải phẫu học, mỗi tư thế yoga như một bản hòa âm tinh tế giữa các vị trí cơ, khớp và trục xương. Và khi hiểu về giải phẫu học, bạn sẽ biết chính xác nhóm cơ nào đang cần được kích hoạt, điểm khớp nào cần ổn định và hướng áp dụng lực ra sao để đạt hiệu quả tối ưu trong luyện tập mà không gây tổn thương. Dưới đây là một vài động tác điển hình thông qua góc nhìn giải phẫu để bạn dễ hình dung, cùng theo dõi nhé!
Downward-Facing Dog (Adho Mukha Svanasana)
Không chỉ là những động tác đơn giản như đưa hông lên trời và ép gót chạm sàn. Với kiến thức giải phẫu học giúp bạn hiểu rằng:
- Vai cần được xoay ngoài nhẹ để tránh chèn ép khớp vai.
- Cánh tay cần kích hoạt cơ tam đầu và cơ xô để giữ ổn định.
- Cột sống cần kéo dài chứ không ép cong quá mức vùng thắt lưng.
- Gân kheo và bắp chân giãn ra trong giới hạn an toàn, không bị kéo căng quá mức gây viêm.
Chiến binh II (Virabhadrasana II)
Giải phẫu học sẽ giúp bạn điều chỉnh sự phân phối trọng lượng đều giữa hai chân, giữ cho xương chậu cân bằng, và tránh gập gối quá sâu vượt mũi chân – điều này có thể gây áp lực lên khớp gối.
Việc nắm được một số hiểu biết về giải phẫu học và áp dụng vào từng tư thế sẽ giúp bạn tập đúng, tập sâu và quan trọng nhất là thực hành bền vững mà không sợ bị chấn thương theo thời gian.
Ứng dụng giải phẫu học trong yoga trị liệu
Việc luyện tập yoga tuy là được biết đến phù hợp với mọi đối tượng nhưng vẫn có những ngoại lệ. Khi cơ thể gặp chấn thương, đau nhức mãn tính hoặc rối loạn chức năng vận động, việc luyện tập yoga không còn được thực hiện theo một giáo trình chung nữa. Và đây cũng là lúc giải phẫu học trở thành công cụ trị liệu quý giá.
Thông qua kiến thức giải phẫu, bạn biết vấn đề nằm ở đâu?
Nghe có vẻ nghiêm trọng nhưng với yoga trị liệu, người hướng dẫn sẽ không chỉ nhìn vào triệu chứng của người tập như: đau vai hay đau lưng,.. mà thay vào đó sẽ sẽ đi sâu để tìm kiếm những nguyên sâu hơn, ví dụ như:
- Các vấn đề đến từ sự mất cân bằng cơ – xương – khớp ở đâu?
- Cơ bị quá yếu hay quá căng?
- Khớp bị sai trục hay chịu tải sai cách?
- …
Bạn hiểu hơn về tư thế và tầm quan trọng của các dụng cụ hỗ trợ
Một điều thú vị nữa khi bạn hiểu về giải phẫu học là nó sẽ giúp bạn biết cách lựa chọn những tư thế phù hợp, giúp bạn biết cách điều chỉnh những chi tiết từ nhỏ nhất như độ xoay vai, hướng bàn chân, hay cách sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như gối, gạch,… để:
- Giảm tải áp lực lên vùng tổn thương.
- Kích hoạt nhóm cơ hỗ trợ bù trừ.
- Tạo không gian cho các mô bị chèn ép hồi phục.
Giải phẫu học trong đào tạo giáo viên yoga
Với đích đến là Con đường HLV yoga chuyên nghiệp, bạn không thể chối một điều rằng: “Giải phẫu học là một phần không thể thiếu trong hành trình đó”.
Và đó cũng là lý do mà tại TPY Academy, nội dung này luôn được đào sâu thậm chí xây dựng thương hiệu dựa trên đó thông qua các khóa đào tạo quốc tế, đặc biệt là Yin Yoga Teacher Training (YYTT) với Master Markus Henning Giess – Một trong những nhà sáng lập Yin Therapy, người nổi tiếng với cách truyền đạt giải phẫu học nhẹ nhàng, dễ hiểu mà cực kỳ sâu sắc.
Xem thêm: 200 Hour Yin Yoga & Anatomy Teacher Training Course
Tổng kết
Phải xác nhận rằng nhìn nhận không có cơ thể nào giống nhau hoàn toàn là đúng – và đó cũng là lý do mà không có một cách tập chung nào dùng cho tất cả. Dưới góc nhìn giải phẫu học, bạn sẽ nhận biết được sự khác biệt của cơ địa từng cá nhân và từ đó điều chỉnh tư thế, độ sâu hay cách dùng dụng cụ sao cho phù hợp nhất.
Vượt xa định nghĩa về kiến thức, giải phẫu học như chìa khóa kết nối trở lại với chính cơ thể – với sự thấu cảm và không phán xét. Yin Yoga & Thiền Retreat tại TPY sắp tới sẽ là cơ hội kết hợp giải phẫu học, thiền và trị liệu – nơi cơ thể nghỉ ngơi, tâm trí chữa lành, bạn trở về với chính mình.
